Najwybitniejszy w historii Legii

W przeciągu kilku dni straciliśmy kolejną wielką postać futbolu, którą na świat wydała górnośląska ziemia. Po Janie Furtoku odszedł Lucjan Brychczy, urodzony 13 czerwca 1934 w Nowym Bytomiu, dzisiejszej dzielnicy Rudy Śląskiej. Nie bez kozery nazywa się go jednak najbardziej warszawskim ze wszystkich Ślązaków.

W Ruchu go nie chcieli

Stanisław Brychczy był powstańcem śląskim i marzył, aby jego syn Lucjan również nosił mundur. Ojciec wcale nie był zwolennikiem kariery piłkarskiej w przeciwieństwie do... matki. Pan Lucjan karierę rozpoczął w Pogoni Nowy Bytom, potem była Stal Łabędy i Stal Gliwice, czyli dzisiejszy Piast. Trafił tam właśnie dzięki rodzicielce. – Decyzję podjęła mama, która powiedziała, że skoro chcą mnie Ślązacy, a do domu przyjechała delegacja z Piasta, to muszą być porządnymi ludźmi. Za podpis dostałem rower – opowiadał w filmie dokumentalnym nc+. Wiele o jego młodości się nie mówi, wspomnienia o nim zaczynając najczęściej od 20. roku życia, kiedy trafił do Legii – oczywiście w ramach służby wojskowej. A przecież Brychczy mógł zagrać dla... Ruchu Chorzów, gdzie trafił na testy. – Potraktowano mnie tam jak piąte koło u wozu. Zaproszono mnie chyba pod naciskiem lokalnej prasy. Zrezygnowałem. Potem był debiut w Legii, kampania przeciwko mnie w śląskiej prasie. Byłem zły, chciałem zemsty, ale wszystko minęło, kiedy kibice Ruchu zaczęli nagradzać brawami moje dryblingi – opowiadał.

Nigdy by nie przypuszczał

Pan Lucjan początkowo nie kwapił się, aby zostać w Warszawie. Jak zdecydowana większość Ślązaków, chciał „odbębnić” dwuletnią służbę wojskową i wrócić do siebie. Ba, zaczął ją nawet pół roku przed czasem. – Przyjechali do mnie panowie z wojska z zapytaniem, czy dałbym radę rozpocząć służbę trochę wcześniej. Pomyślałem sobie, że fajnie się złożyło, dzięki temu wrócę pół roku wcześniej. I zamiast powrotu zostałem w Legii do dziś – wspominał kilka lat temu. – Tutaj nigdy nie można było skompletować zespołu. Co kilka miesięcy ktoś ubywał po zakończeniu służby wojskowej. Jak już się zgraliśmy, to za chwilę ktoś odchodził. Ciężko było o stabilizację, a przecież ta w piłce jest bardzo istotna. Dopiero trener Janos Steiner postanowił to zmienić. Zaproponował, by zawodnikom, którzy zakończyli służbę, ale pokazali się z dobrej strony, dać ofertę pozostania na kolejne dwa lata. Już w roli cywila oczywiście, ale by dać szansę temu zespołowi pozostać na dłużej w podobnym składzie. Udało się, posłuchano się Węgra. Dzięki temu mogłem tutaj pozostać ciut dłużej, ale w życiu bym nie przepuszczał, że zostanę w Warszawie tak długo – mówił w wywiadzie z 2014 roku z legia.net pan Lucjan. Wpływ na jego decyzję miał także ojciec, w końcu dzięki grze jako „Wojskowy” jego syn faktycznie stał się wojskowym – w stopniu pułkownika. Jak się okazało, w stolicy został już do końca życia. W sumie związał się z nią na 70 lat, samemu dożywając 90.

Chciał go Real Madryt

Gdyby Brychczy grał w piłkę dzisiaj, zapewne nosiłby przydomek warszawskiego Messiego. Mierzył tylko 166 cm, jego waga oscylowała w okolicach 60-kilku kilogramów. Nie bez powodu z inicjatywy Steinera przylgnęła do niego ksywka „Kici”, co po węgiersku znaczy „mały”. Musiał nadrabiać wybitną techniką, dzięki czemu jest określany jako jeden z najlepiej (a może najlepiej?) wyszkolonych piłkarzy w historii Polski! Poważnie chciał go Real Madryt, gdzie miałby występować ramię w ramię z takimi gwizdami, jak Alfredo Di Stefano, Francisco Gento czy Raymond Kopa, ale z przyczyn politycznych nie było na to szans. W swojej książce „Szamo” były bramkarz Legii Grzegorz Szamotulski wspomina, jak 60-letni Brychczy z uśmiechem na ustach odbywał z nim trening strzelecki i dawał mu obronić tylko te uderzenia, które sam chciał. Reszta była nie do wyłapania. „Ofiarą” legijnej legendy został również Artur Boruc. Podczas jednego z treningów z Brychczym sfrustrowany rzucił rękawicami o murawę, dodając w swoim stylu, choć z pełnym szacunkiem: – Idź pan w ch*j, panie Lucjanie.

Brychczy w Legii był obecny nie tylko jako piłkarz, ale potem wielokrotnie jako trener, asystent czy członek sztabu. W 2014 roku został honorowym prezesem „Wojskowych”.

Mecz z ZSRR

Oczywiście nie można pominąć epizodu reprezentacyjnego warszawskiego Ślązaka (a może śląskiego warszawiaka?). Formalnie w kadrze grał 58 razy, choć nieformalnie liczy się mu 60 gier, z tej okazji dostał nawet pamiątkowy proporczyk. Najczęściej wspomina się oczywiście słynny mecz Polska – ZSRR z 1957 roku w eliminacjach do mundialu. Biało-czerwoni wygrali 2:1, a poprowadzili ich do tego Ślązacy. Brychczy dwukrotnie asystował Cieślikowi, z którym nie zagrał w jednym klubie, ale chociaż w reprezentacji. – Zakładał rywalom podwójne siatki na boisku. Najpierw w jedną, a potem w drugą stronę. Tylko on to potrafił. To nie on słuchał piłki, to ona słuchała jego – wspominał Jacek Gmoch, były kolega pana Lucjana.

Niech spoczywa w pokoju. Polski futbol o nim nie zapomni.

Piotr Tubacki

LICZBY LUCJANA BRYCHCZEGO

452 MECZE w barwach Legii, najwięcej w historii klubu

226 GOLI dla Legii, najwięcej w historii klubu

234 WYGRANE mecze z Legią

4 MISTRZOSTWA zdobyte z Legią

4 PUCHARY POLSKI zdobyte z Legią

3 TYTUŁY KRÓLA STRZELCÓW w barwach Legii

33 SPOTKANIA z Ruchem Chorzów, najczęstszym rywalem

20 BRAMEK zdobytych z Gwardią Warszawa, „ulubionym” przeciwnikiem

58 MECZÓW w reprezentacji Polski (oficjalnych)

18 GOLI w reprezentacji Polski

70 LAT związany z Legią Warszawa

90 LAT skończone 13 czerwca 2024 roku